H. Zeki Sungur
hzsungur@yahoo.com
İÇİMİZDEKİ ŞEYTAN
22/05/2023 Karşıyaka Dodo Kitap Cafe Kitap Kulübünde okuduğumuz ikinci kitap İçimizdeki Şeytan. Yazarı Sabahattin Ali (25 Şubat 1907, Eğridere – 2 Nisan 1948,Kırklareli), Cumhuriyet Dönemi'nde roman, öykü, şiir, oyun gibi türler on beşten fazla eser kaleme almış, ‘Toplumcu Gerçekçi’ şair, roman, oyun ve hikâye yazarıdır. Kısaca böyle yazsa da Sabahattin Ali’nin hayatı hakkında verilen bilgilerde merak ettiğim konudur: 41 yılda Türk edebiyat tarihinde önemli bir yere sahip olacak onca eseri nasıl yazdı? Ailece; yaşı küçük de olsa bir göç, asker bir babanın oğlu olarak baba mesleğine yönelmeye niyetlenirken eğitim ve öğretime yönelen bir meslek. Almanya'da eğitim, dönüşte maceralı görevler, yazdıklarından dolayı politik suçlamalar... Sinop cezaevinde tutukluluk günleri ve bu günlerin eseri ‘Aldırma Gönül Aldırma’ şiiri, hani şu Edip Akbayram’ın seslendirdiği ezgiyi. “Başın öne eğilmesin le başlayıp, Kurşun ata ata biter, Yollar gide gide biter, Mapus yata yata biter, Dertlerin kalkınca şaha, Bir sitem yolla Allah’a sözleriyle devam eden, Görecek günler var daha, aldırma gönül aldırma” sözleriyle sonlanan bu şiiri okumadan Sabahattin Ali’yi anlayamazsınız. Hele bir de etkilendiği ‘Toplumcu Gerçekçilik” akımını (1930’lu yıllarda sosyalizmin sanat ve edebiyata yansıması olarak ortaya çıkmış ve ilk örneği Maksim Gorki’nin “Ana” isimli romanı kabul edilen bir akımdır. Devrim, işçi sınıfı ve sanayi akımın ele aldığı ana konulardandır. Türk edebiyatında Toplumcu Gerçekçi eserler kaleme alan yazarlar ise Anadolu coğrafyasında yaşananları konu edinmiştir. Sanatın gerçeği yansıtması gerektiğini savunan Toplumcu Gerçekçilik, 1940 ve 1950’li yıllarda ideolojik Sol edebiyat olarak nitelendirilmiştir.) incelemeden ‘İçimizdeki Şeytanı’ okursa birbirlerini severek evlenen fakat birbirlerini tanımadan kısa sürede yaptıkları evlilikte zıt olan karakterleri ve geçim kaygısı yüzünden birbirinden uzaklaşan ve sonu boşanmaya giden bir çiftin (Macide ve Ömer) hikâyesini anlatan bir eser olarak değerlendirebilirsiniz. Evet, İçimizdeki Şeytan romanı bir aşk ilişkisi etrafında kurgulanırken sosyolojik bağlamda 1940 lı yıllarda ekonomik sorunla boğuşan bir gencin kopamadığı arkadaş çevresinde bir grup aydının yaşamından siyasi, edebi ve ebedi hayatından erkek ve kadına bakış açısından da önemli ayrıntılar vermektedir. Bu ayrıntılar bazen konudan okuru uzaklaştıracak kadar olsa da özellikle hayata bakış açısından yapılan tasvirleri başlı başına bir konu olarak inceleyip yaşamınızı, hayatınızı yorumlayıp yönlendirebilirsiniz. Bu kadar sözden sonra 'Şeytan bunun neresinde?' derseniz o da kitapta gizli, daha doğrusu Ömer’in ruhunda, aklında gizli ve şu satırlarda ifade ettiği düşüncelerinde… “İsteyip istemediğimi doğru dürüst bilmediğim, fakat neticede aleyhime çıkarsa istemediğimi iddia ettiğim bu nevi söz ve fiillerimin daimi bir mesulünü bulmuştum: Buna içimdeki şeytan diyordum, müdafaasını üzerime almaktan korktuğum bütün hareketlerimi ona yüklüyor ve kendi suratıma tüküreceğim yerde, haksızlığa, tesadüfün cilvesine uğramış bir mazlum gibi nefsimi şefkat ve ihtimama layık görüyordum. Hâlbuki ne şeytanı azizim, ne şeytanı? Bu bizim gururumuzun, salaklığımızın uydurması…” Kitabın son paragraflarından biri bu. Satırlar sebep ve sonuç. Şeytana uymak… 'Doğru Yoldan Ayrılarak Kötü Bir Şey Yapmak Günah İşlemek.' Hep söylene gelmiştir bu söz. Yanlış yaptığımız bir konuda özür yerine geçecek, af dileyecek bir söz olarak. Masumane gösteririz kendimizi. Öyle midir, yoksa içimizdeki iç hesaplaşmayı yapmadan şeytana yüklemenin kolaylığı mıdır? Bunun cevabını kitabı okudukça bulabileceğinizi ümit ediyorum… Ben, başka şeyler buldum kitapta yukarıda kısaca bahsettiğim ‘Hayata Bakış’ yazarın hayatla ilgili tespitleri, romanın kahramanlarına yaptırdığı yorumlar… Alın bu bölümleri geliştirin ve kişisel gelişim kitabı yazın, yok beceremem diyorsanız odanıza, büronuza küçük notlarla karalayın sıkıştınız mı şeytan sizi dürtü mü okuyun, kendinize gelin ve hesaplaşın o şeytanla… Haydi gelin bakalım o hayatla ilgili tespitlere ve yorumlara: “…Demek hayat böyle iki adım ilerisi bile görülmeyen sisli ve yalpalı bir denizdi. Tesadüflerin oyuncağı olacak olduktan sonra ne diye bir irademiz vardı? Kullanamadıktan sonra göğsümüzü dolduran hisler ve kafamızda kımıldayan düşünceler neye yarardı? Yaşayışımıza ve etrafımıza şekil vermek arzusuyla dünyaya gelmekten ise hayatın ve muhitin verdiği şekli kolayca alacak kadar boş ve yumuşak olmak daha rahat, daha makul değil miydi?… Macide bu sorunun cevabını aradı roman boyunca ya bizim hayatımız, tesadüfler, dünyaya şekil vermek mi yoksa hayatın verdiği şekle uymak mı? Macide’nin tercihi mi zamana ve duruma uymak… “Hayatta hiçbir şey, uğrunda ölmek için istenmez. Her şey yaşamamız için olmalıdır. Hatta biraz ileri gideyim, kendi yaşamamız için… Sen kafanın içindeki yokluğa o kadar saplanmışsın ki, derhal uğrunda can feda edecek bir şey arayarak ikinci bir yokluğa dalmak istiyorsun! Yaşamak, herkesten daha iyi, herkesten daha üstün yaşamak, insanlara hakim olarak, kuvvetli, belki de biraz zalim olarak yaşamak…” Nihat’ın Ömer’in sorduğu ‘Bana istenecek bir şey söyle, uğruna can verilecek bir şey söyle, hemen dört elle sarılayım’ sorusuna verdiği bu cevap hayata sarılmamız için yol gösterici.’ Sorusuna verdiği yukarıdaki cevap yaşamak için yeterlidir belki ama zalim olarak yaşamak! İşte seçenek bu; ölmek mi zalim olarak yaşamak mı? Tercih sizin. Ömer’in seçimi yaşamak ama oluruna… “…Hayatın bir değişmeler silsilesi ve her değişmenin bir tekâmül olduğunu anlamayanlar yobaz kafalı insanlardır.” Yazar İsmet Şerif’in bu sözlerini şu anda içinde bulunduğumuz anda düşünün, etrafınıza bir bakın ne dersiniz, çerçeveletip asılacak bir söz değil mi?” “…İnsanların en zayıf tarafları, sormadan, araştırmadan, düşünmeden, kafalarını patlatmadan inanmak hususundaki hayret verici temayülleridir. Dünyadaki yalancı peygamberleri yetiştirmek ve beslemek için en iyi gübre, işte bu bilmeden inanmak için çırpınan kalabalıktır.” İsmet Şerif’in sözleriyle değerlendirdiğinizde başka söze gerek var mı? Biat etmek işte sorun bu… “Hayat dediğin başka nedir zaten? Ben şuna inanıyorum ki, üç buçuk günlük ömrümüzü kendimize zehir etmemek için ne mazideki hayatımıza ve kaçırdığımız fırsatlara ne de istikbalin olmayacak hülyalarına kulak asmayarak bugünümüze hapsolup yaşamalıyız.” İşte bu günün felsefesi ‘günü, anı yaşa yani Frenkçesiyle carpe diem.’ Ve de özeti hepsinin; “Hayat bir katakulliden ibarettir.” Sabahattin Ali’nin Kuyucaklı Yusuf ve Kürk Mantolu Madonna’dan sonra okuduğum üçüncü kitabı zaman zaman okurken tasvirlerin uzunluğundan, roman kahramanlarının çokluğundan ara verdiğimde kim kimdir diye düşünsem ve geriye dönüşler yapsam da hayata bakış, yaşam ve değerleri üzerine düşündüğüm ve bazı paragraflarında kendimi bulduğum bu kitabı sessiz ve sakin bir ortamda iç hesaplaşmanızı yapacağınız bir dinginlikte okumanız dileği ile kalın sağlıcakla. İçimizdeki Şeytan/Sabahattin Ali/Epsilon Yayınları 2019. |
|
|
Yorumlar |
| Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın |
Yazarın diğer yazıları |
| GÜLLÜK, GÜLİSTANLIK BİR TÜRKİYE (!) - 01/09/2023 |
| H. Zeki Sungur - GÜLLÜK, GÜLİSTANLIK BİR TÜRKİYE (!)1/9/2023 |
| SİYASETTE TEKKE VE ZAVİYEDEN, TARİKAT VE CEMAATE GİDEN YOL - 17/07/2023 |
| H. Zeki Sungur - SİYASETTE TEKKE VE ZAVİYEDEN, TARİKAT VE CEMAATE GİDEN YOL 17/7/2023 |
| TÜİK (TÜKETİCİ İNFAZ KURUMU) - 10/07/2023 |
| H. Zeki Sungur - TÜİK (TÜKETİCİ İNFAZ KURUMU) 10/7/2023 |
| NİHAYET CHP'DEN AKILLI VE MANTIKLI BİR AÇIKLAMA - 26/06/2023 |
| H. Zeki Sungur - NİHAYET CHP'DEN AKILLI VE MANTIKLI BİR AÇIKLAMA 26/6/2023 |
| TÜRKİYE CUMHURBAŞKANI DEĞİL TÜRKİYE CUMHURİYETİ CUMHURBAŞKANI - 20/06/2023 |
| H. Zeki Sungur - TÜRKİYE CUMHURBAŞKANI DEĞİL TÜRKİYE CUMHURİYETİ CUMHURBAŞKANI 20/6/2023 |
| YABAN - 13/06/2023 |
| H. Zeki Sungur - Yaban 13/6/2023 |
| SEÇİMİN ARDINDAN - 05/06/2023 |
| H. Zeki Sungur - Seçimin Ardından 5/6/2023 |
| TÜRKİYE KAYBETTİ, ÇUVALDIZ VE İĞNE - 29/05/2023 |
| H. Zeki Sungur - TÜRKİYE KAYBETTİ, ÇUVALDIZ VE İĞNE 29/5/2023 |
|
|
| Ahmet Eren Özen | |
| BAŞKA TÜRKİYE YOK! | |
|
|
| Ayhan Bahattin Tuğsuz | |
| BÂİS-İ ŞEKVA BİZE HÜZN-İ UMUMİDİR KEMÂAAL! | |
|
|
| Bülent Selçuk | |
| ARAP SAÇINA DÖNEN SIĞINMACI POLİTİKASI | |
|
|
| Göksenin Çakmak | |
| DOSTLUKLARLA YAŞIYORUM | |
|
|
| Haldun Çıray | |
| CENNETTİN KAPISI | |
|
|
|
| H. Zeki Sungur | |
| GÜLLÜK, GÜLİSTANLIK BİR TÜRKİYE (!) | |
|
|
| Metin Cansız | |
| TÜRK TARİHİNİ ÖĞRETMELİYİZ | |
|
|
| Prof. Dr. Coşkun Küçüközmen | |
| ACİL SERVİSTEKİ EKONOMİYE OVP YOĞUN BAKIM OLACAK | |
|
|
| Prof. Dr. İbrahim Attila Acar | |
| TÜRKİYE CUMHURİYETİ 100 YAŞINDA | |
