Ahmet Eren Özen
ahmeterenozen1@gmail.com
KURBAN MESELESİ
30/06/2023 Kurban Bayramını kutlamak için telefon ve mesaj trafiğine girmişken çok sevdiğim bir arkadaşıma kurban ile ilgili geçmiş öğretileri içeren bir mesaj yazıp Whatsapp'tan gönderdim. Bugün ise bunu sizlerle de paylaşmayı ve kurban meselesinin tarihi kökenlerini birlikte hatırlamayı tercih ettim. Malumunuz kurban dini bir ritüeldir, bayramdır. İslamiyet'e göre durumu iyi olanların gerçekleştirmesi gereken ibadetlerden biridir. Farklı dinlerde de kurban ibadeti vardır.  Örneğin ilk insanlar olduğuna inanılan Adem ile Havva, birbirlerini sevip (başka alternatifleri de yoktu ya) çocuk sahibi oldular. Bu çocuklar büyüyüp erginliğe erişince Adem Baba, onlardan Tanrı'ya sunulmak üzere hediyeler hazırlamalarını ve bir tepeye koymalarını istedi. Habil ile Kabil, Tevrat'a göre; Tanrı'ya bu hediyelerini sundular. Kabil, çiftçi idi. Yemişlerin en güzelini, meyvelerin en parlağını, sebzelerin en olgununu yani toprak mahsullerinin en iyilerini seçti, tepeye bıraktı. Fakat Tanrı, Kabil'in sunduğu güzel meyve ve sebzeleri almadı. Habil'in sunduğu hayvan etlerini kabul etti. Kabil bunu kıskandı ve bir süre sonra kardeşini katletti. Bunun üzerine Adem de oğlunu lanetledi. Kabil yaşadığı bölgeden ayrıldı, başka yere göçtü. Kabil'in soyu da devam etti. (1)  Tanrı'nın sevgili kulu ve peygamberi İbrahim, Sare'yi çok seven bir erkek olarak yaşamını sürdürüyordu. Sare güzelliği ile o bölgede nam salmış hatta Firavun'u bile etkilemişti. Lakin Sare ile İbrahim'in çocukları olmuyordu. Yaşları da artık ilerlemiş, 90'a gelmişti. Sare, eşini çok sevdiği için ona Hacer adlı bir cariye satın aldı. İbrahim'in Hacer'le birlikteliğinden bir oğlu oldu. Tam da bu sırada Sare de hamile kaldı. Eski geleneklere göre ilk çocuk Tanrı'ya adanırdı. Ancak İbrahim bir dua etmişti zamanında: "Sare'den çocuğum olursa onu Tanrı'ya kurban edeceğim" diye. Tanrı, bir gün İbrahim'e bu sözünü hatırlattı ve İbrahim iki kölesini ve oğlu İshak'ı alarak dağa çıktı. Oğlunu kurban edecekken Tanrı meleği ona çalıya takılı keçiyi gösterdi, İbrahim Tanrı'ya şükretti ve oğlu yerine keçiyi kesip yakmalık sunu olarak Tanrı'ya sundu.(2)  Çağımızdan 2023 yıl önce İsa, İncil'e göre bakire Meryem'den dünyaya geldi. Noel yılbaşından bir hafta önce yani 24 Aralık'ı 25 Aralık'a bağlayan gece, doğuş bayramı olarak bu nedenle kutlanır. Daha doğumundan itibaren farklı biri olduğunu gösteren Nasıralı İsa, marangoz idi. Havrada din bilginleri ile sohbet eden, havradan "babamın evi" diye bahseden İsa, 30 yaşına gelince kuzeni sayılan Yahya'nın vaftiziyle birlikte mucizelerini göstermeye başladı. Hastaları iyileştiren, ölüleri dirilten, körlerin gözünü açan İsa'nın giderek popüler biri olması Yahudi yobazları olan Ferisiler'in düşmanlığını kazanmasına yol açtı ve onların şikayetiyle tutuklandı. Tutuklanmadan birkaç saat evvel gerçekleşen son akşam yemeğinde havarilerine "ekmek benim bedenim, şarap ise kanımdır beni anmak istediğinizde böyle yapın" demişti. İsa, inananları tarafından "insanoğlunun günahlarını kaldıracak Tanrı kuzusu" olarak görülüyordu. Günahsız İsa, Roma hakimiyeti zamanında kendini "Yahudiler'in Kralı" ilan ettiği iddiasıyla haça gerilerek öldürüldü. Hıristiyan inancına göre insanların günahları uğruna kurban edilmesi gerekiyordu ve bu gerçekleşti. Üç gün sonra dirilip 40 gün yeryüzünde insanlarla birlikte olduktan sonra göğe alındığına inanılmaktadır. (3) Mekke, 300'den fazla putu barındıran bir kentti. Araplar her yıl buraya gelerek taptıkları ilahlar ya da putlara kurban keserek o bölgeye büyük bir zenginlik bırakırdı. Güvenilir bir tüccar olan Muhammed kentteki tek dürüst insan olarak tanınır, sözleri her kesim tarafından ciddiye alınırdı. Kuran'a göre şehrindeki riya yalan ve putperestlikten bıkarak biraz olsun insanlardan uzaklaşmak için Hira dağındaki mağarada dinlenirdi. Bir gün Allah meleği Cebrail ona göründü. "Oku Yaratan Rabbi'nin adıyla oku" dedi. Muhammed'in okuma yazması pek çok Arap gibi yoktu. "Ama ben okuyamam" dedi. Melek ona yardım etti, tılsım çözüldü; Allah'ın mucizesi olarak iman gerçeğini gördü. Sonra meleğin ezberlettiği sözleri halka anlattı, putperestlerle çarpıştı. Son peygamber olarak veda hutbesini yapıp öldüğünde günlerce naaşı bekletildi. O gidince yerine kimin geçeceği tartışması başladı. (4)  Sahih kaynaklar, Muhammed peygamberin kendi yerine Hz. Ali'yi layık gördüğünü ve bıraktığını ancak Ali'nin kavga çıkmasın diye önce Ebubekir sonra Ömer ve en son Osman'dan sonra hilafet makamına oturduğunu bildirirler. Allah'ın aslanı olarak bilinen Ali bir mescitte ibadet ederken hançerlendi ve öldü. Allah'ın aslanı siyasi çekişmelere kurban edilmişti. (5) İnsanlar, adak adadıklarında ya da durumu iyi olanlar dini bir vazife olarak fakirlere verilmek üzere koyun, koç, inek ve öküz keserek kurban eylemini icra etmektedirler. Allah tüm yapılan hayırları kabul etsin. Üç büyük dinde olduğu gibigünahı kan temizler anlayışı Roma'da ve pek çok pagan toplumunda da vardı. Eski Türklerde ve Moğollarda ayının da kurban edildiğini biliyoruz.  Baba tarafından memleketimiz Çemişgezek, Tunceli'ye bağlı bir ilçedir. Tunceli'de koç başlı mezar taşları yaygındır. Dünya'daki örneklerinin aksine bu taşların üzerine ayrıca insan figürleri de çizilmiştir. Koçun ve dağ keçisinin bölge halkınca özel canlılar olarak görüldüğü açıktır. Keklik ile birlikte bu hayvanların neslinin korunması için çalışmalar sürmektedir. Eski bayramlarda, rahmetli büyükbabam sağken; çok büyük sofralarda maaile buluşurduk. O günleri çocuk olduğum için hayal meyal hatırlıyor ve özlüyorum. Vefat eden yakınlarımızı saygıyla anıyorum. Bayramınız kutlu olsun. Sizin de kendi yörenize ait kurbanla ilgili ilginç anı ve gelenekleriniz varsa bizlerle paylaşırsanız çok seviniriz. Ek Notlar 1 Tevrat'a göre Adem ile Havva iyi ile kötüyü ayırt etme ağacının meyvesinden yedikten sonra cennetten kovulup yeryüzüne atılırlar. Havva başka bir yere Adem başka bir yere düşer ve uzun süre dünyada gezip birbirlerini ararlar. Kavuşup, birleşip tek vücut olurlar. Tevrat, Tanrı'nın neden tarım ürünlerini kabul etmeyip hayvansal gıdayı sunu olarak kabul ettiğini açıklamamıştır. Ayrıca Tevrat'ta geçen cümlelerde Tanrı, kurban edilen hayvanların etinin pişme kokusundan hoşlanan bir varlık olarak tasvir edilmiştir. 2 Sare o kadar güzeldir ki İbrahim, Mısır'a gittiğinde öldürülmekten korkarak onu kardeşi olarak tanıtır ve Firavun'un iltifatına, hediyelerine maruz kalır. Ancak Firavun daha sonraları Sare'nin İbrahim'in eşi olduğunu öğrenince "Neden beni günaha soktun?" diyerek İbrahim'i ve karısını yeni hediyelerle birlikte ülkesinden yollar. İslami anlayışa göre İbrahim'e kurbanı Cebrail bulutlar içinden geitrir. İncil'e göre melek, İbrahim'e çalılara takılmış hayvanı gösterir. Bazı kaynaklar kurban edilecek oğulun İsmail olduğunu iddia eder. Ortadoğu ve Arap coğrafyasında İsmail'den İslamiyet'in, İshak'tan Yahudilik ve Hıristiyanlık dinlerinin çıktığına inanılır. 3 Bazı kaynaklara göre Beytlehem - Nasıra bölgesinde üç ayrı İsa vardı. Bunlardan biri sevilen bir marangoz olan İsa bir diğeri Yahudiler arasında siyasal bağımsızlığı savunan ve havralarda ateşli konuşmalar yapan İsa bir diğeri ise Yusuf ile Meryem'in çocuğu olan köyleri gezip şifa dağıtan çoban İsa idi. 4 Hz. Muhammed, ticaretle uğraşırken 25 yaşında peygamberlik vazifesi almıştır. Kendisine ilk inanan ise eşi Hatice olmuştur. İslam, kelime olarak barış demek olsa da İslam Devleti savaşarak büyümüştür. Hz. Muhammed'in ölümünden sonra Arabistan'dan Hindistan'a kadar sahte peygamberler ortaya çıkmıştır. Halifeler bu sahte peygamberler ile de uğraşmak zorunda kalmışlardır. 5 Ali taraftarı olan Aleviler, tarih boyunca İslam'ın zulme uğrayan kesimi olmuştur. Ali'nin torunları Hasan ve Hüseyin ile taraftarlarının Kerbela'da uğradığı katliam korkunçtur. Türkmenler de Alevi idiler. Osmanlı'da Yeniçeri Ocağı tamamen Bektaşi idi. Halifelik Osmanlı'ya geçince Sunni gelenek devlet yönetiminde baskın hale gelmiştir. İki Türk Devleti olan Osmanlı ve Safeviler arasındaki savaş da mezhepseldi. Cumhuriyet kurulunca devlet, tüm mezheplere eşit mesafede bir konum almıştır. Nurcuların aksine Bektaşiler Atatürk'e destek verdiler. Alevilik kırsalda, Sünnilik kentte gelişim göstermiştir. Bugün Aleviler'in dini inanışlarını özgürce gerçekleştirmesi yönünde hala engeller bulunmaktadır. |
|
|
Yorumlar |
| Henüz yorum yapılmamış. İlk yorumu yapmak için tıklayın |
Yazarın diğer yazıları |
| BAŞKA TÜRKİYE YOK! - 01/11/2024 |
| Ahmet Eren Özen - BAŞKA TÜRKİYE YOK! 1/11/2024 |
| EN GARİP RÜYADAN DAHA GARİP GERÇEKLİKLER YAŞIYORUZ - 28/10/2024 |
| Ahmet Eren Özen - EN GARİP RÜYADAN DAHA GARİP GERÇEKLİKLER YAŞIYORUZ 28/10/2024 |
| İZMİR KÖRFEZİNİ ÖLDÜREN NEDENİ AÇIKLIYORUM - 11/10/2024 |
| İZMİR KÖRFEZİNİ ÖLDÜREN NEDENİ AÇIKLIYORUM - Ahmet Eren Özen 11/10/2024 |
| MUTLULUĞA KAPI AÇIN - 07/10/2024 |
| MUTLULUĞA KAPI AÇIN - Ahmet Eren Özen 7/10/2024 |
| TÜRKLERİN KÜLTÜR TARİHİ - 10/09/2024 |
| Ahmet Eren Özen - TÜRKLERİN KÜLTÜR TARİHİ - 10/9/2024 |
| ZEKİ MÜREN FİLMİ NİÇİN ÇEKİLEMEDİ? - 08/08/2024 |
| ZEKİ MÜREN FİLMİ NİÇİN ÇEKİLEMEDİ? - Ahmet Eren Özen - 8/8/2024 |
| UNUTULMAYAN BEŞ SOSYAL DEMOKRAT - 07/08/2024 |
| UNUTULMAYAN BEŞ SOSYAL DEMOKRAT |
| FİLM ÇEKİMİ EKİP İŞİDİR - 02/08/2024 |
| FİLM ÇEKİMİ EKİP İŞİDİR - Ahmet Eren Özen 2/8/2024 |
| BİR FİLM HER ZAMAN SİNEMA FİLMİ MİDİR? - 30/07/2024 |
| BİR FİLM HER ZAMAN SİNEMA FİLMİ MİDİR? - Ahmet Eren Özen - 30/7/2024 |
 Devamı |
|
|
|
| Ahmet Eren Özen | |
| BAŞKA TÜRKİYE YOK! | |
|
|
| Ayhan Bahattin Tuğsuz | |
| BÂİS-İ ŞEKVA BİZE HÜZN-İ UMUMİDİR KEMÂAAL! | |
|
|
| Bülent Selçuk | |
| ARAP SAÇINA DÖNEN SIĞINMACI POLİTİKASI | |
|
|
| Göksenin Çakmak | |
| DOSTLUKLARLA YAŞIYORUM | |
|
|
| Haldun Çıray | |
| CENNETTİN KAPISI | |
|
|
| H. Zeki Sungur | |
| GÜLLÜK, GÜLİSTANLIK BİR TÜRKİYE (!) | |
|
|
| Metin Cansız | |
| TÜRK TARİHİNİ ÖĞRETMELİYİZ | |
|
|
| Prof. Dr. Coşkun Küçüközmen | |
| ACİL SERVİSTEKİ EKONOMİYE OVP YOĞUN BAKIM OLACAK | |
|
|
| Prof. Dr. İbrahim Attila Acar | |
| TÜRKİYE CUMHURİYETİ 100 YAŞINDA | |
