Elimizde her türlü teknolojik alet var. Bilgisayar, akıllı telefon ya da tabletin olmadığı ev yoktur sanıyorum. Günlük hayatında tuşlu telefon kullanan pek çok büyüğümüz bile evde ya tablet ya da bilgisayar kullanarak internete girmekte, dünya ile bağlantılı yaşamaktadır. İnternette sadece bilgi yok. Eğlence var, müzik var, finans var. Markete gitmek yerine eve sipariş uygulaması var ki; geçen gün ŞOK Marketler'de çalışan motorlu kuryenin 35 ile 45 bin TL arasında net aylık kazancı olduğunu öğrendim ve ben de ŞOK oldum! Dün gece üniversite tercih sonuçları açıklandı. Tercih yapanların %99.4'ü bir üniversite programına yerleşti. Yerleşti ama acaba mezun olduklarında eğitim aldıkları alanlarda iş bulabilecekler mi? Diplomalı işsiz olmaktansa, markette kurye olmak sanki daha avantajlı gibi. En azından dört yıllık bir süre sizde kalmış oluyor. Ülkenin geldiği nokta maalesef bu.

Biz yine genel ağa yani internete dönecek olursak, internette belgeseller de var. Bazılarını zevkle izliyorum. Antik Roma, Eski Yunan belgeselleri favorim. Burada uygarlık tarihinin gelişimiyle ilgili de önemli bir bakış açısı (perspektif) kazanıyorsunuz. Ve sonra şunu soruyorsunuz: "Demokrasinin oluşumu üzerinden 2500 yıl geçti. Peki demokrasi nereye geldi? Ne kadar ilerledi?" Dünyada ve ülkede demokrasi aslında sanıldığı kadar da yerleşik değil. En demokratik ülkelerde bile elli yıl öncesine kadar kadının oy hakkının bulunmadığını, köleliğin yeni kaldırıldığını, ten renginden dolayı yapılan ayrımcılığın Amerika'da daha yeni yeni bittiğini hatırlayalım.

Apartman toplantısına katılmayı dahi kendisine zul sayan (eziyet olarak gören) bizim toplumumuzda da demokrasi, zihinlerde net bir tarifi yapılmış kavram değildir. Kimilerine göre demokrasi bir konuyu oylamaya sunma ve çoğunluğun hakimiyetinden ibarettir. Oylama, 2500 yıl önce eski Yunan şehirlerinde de vardı. Günümüzde bunun üzerinde şeyler de olmalı demokrasiyi anlatabilmek için. Çünkü Yunan devrinin yokluğunu değil teknolojinin varsıllığını yaşıyoruz. Ayrıca internet de demokratik bir ortam sunuyor. Ve çağımız internet çağı.

Kimsenin kimseyi ezemeyeceği, sömüremeyeceği, insan kişiliğinin her türlü toplumsal engelden kurtulmuş olarak özgürce gelişebileceği dinamik ve yaratıcı bir toplum düzeni kurmak olmalıdır bence çağımızdaki demokratik anlayış. Demokrasiden yararlanarak demokrasiyi yok etmeye çalışanlara karşı uyanık, geçmişini bilen ve geleceğe umutla bakabilen bir bakış açısını içselleştirmek gerekir. Bu anlayışa, bir ideal vaat eden, yönetime tam ve etkin katılımı amaçlayan, laikliği temel dayanaklardan biri olarak gören, ekonomik anlamda dışa açık ve girişimciliği destekleyen “özgürlükçü” bir yapıya, her zamankinden daha çok ihtiyaç var.

Yozlaşmaya, inanç sömürüsüne, adam kayırmacılığa (nepotizm) tüm benliğiyle karşı çıkacak; insanlar arasında eşitliğin, kardeşliğin, dostluğun, barışın ve hoşgörünün varlığını, yayılımını ve gelişimini sağlayarak tüm bunları benimseyen; çağdaş medeniyet anlayışına uygun; bilimsel, akılcı, ahlaki ve adil bir toplum yaşamı kurabilmek için çözüm olarak "özgürlükçü demokrasi" fikri ortaya atılmıştır. Özgürlükçü demokrasiyi; “küreselleşen, kentlileşen bir dünyada özgür insanların demokratik erdemlerle hareket ettiği yetkin bir halk egemenliği” olarak tanımlamak mümkündür.

Çoğunlukta bulunanlar kadar azınlıkta kalanların da haklarının korunduğu, insanlık onuruna yaraşır bir hayat düzeni oluşturabilmek için bireyin merkeze alındığı, engelsiz ve girişimci bir ekonomi modelini benimsemiş, kalkınmayı yerelden başlatıp genele yayan, sivil toplumu güçlü, her türlü vesayetten uzak, etik değerleri içselleştirmiş; inançlara saygılı, adil, yenilikçi ve demokratik bir mekanizmanın devlet yönetiminde sağlanması ideal olandır.

Oysa şimdilerde artık kullanımdan kalkmış ifadeler ve kendi çağında bile taraftar bulamamış savlar yeniden dile getiriliyor, televizyon kanallarımızda saatlerce tartışılıyor ya da tartışılıyormuş gibi yapılarak oyalanmamıza neden oluyor. Bu çağda hala; muhafazakarlık, üçüncü yol, ırkçılık gibi raf ömrü bitmiş fikirlerin peşinden gidenleri komik buluyorum. Çünkü geçenlerde okuduğum bir makalede de ortaya konduğu gibi dünya siyasetinin yapay zeka ideolojisi, dijital demokrasi gibi yeni fikirleri gündeme aldığı ve bu ilkeleri amaç olarak benimseyen siyasi kulüplerin ya da partilerin kurulduğu günleri yaşıyoruz. Sanıyorum "What is the new politicial ideology?" başlığını taşıyordu. Bu makaleyi internette okudum. İnternet, siyasetin yayılması açısından görüldüğü gibi çağımızda demokratik bir işlev görmektedir.

Muhtemelen Avrupa bir yarımada olmasa ve İngiltere, İrlanda, İzlanda gibi ada devletleri ile çevrili olmasa, Yunanistan, onlarca adaya sahip olmasa ve Türkiye olmasa; doğuda da Rusya yerine denizler olsa bugün tek bir devlet olurdu. Avrupa Birliği, birlik olarak bir bakıma tek devlet gibidir ama kıtanın uzantısı olan Türkiye'yi içine dahil etmemek ve bir Kıbrıs sorununu bile çözümsüzlükte bırakarak sınırsal olmasa da zihniyet olarak birlikten çok uzaktır.

Avrasya ülkelerinin de demokrasiyle ilişkileri döviz karşısında dalgalanan para değeri gibi inişli çıkışlıdır. Örneğin Rusya şu anda demokratik değildir. Putin sonrası, Rusya siyasası da demokrasiyi gerçekten içselleştirebilirse Avrupalılaşacak ve rahatlayacaktır. Ukrayna Savaşı'nı işte nicedir izliyoruz. Tarihte kendisinden korkulan Rusya, NATO ve ABD korkusundan Ukrayna ile adeta sudan bir savaş yürütmektedir ve oyun oynuyor gibidir.

Öte yandan İsrail, yüzünü Batı'ya dönmüş bir Ortadoğu ülkesi olarak demokrasiyi içselleştirmiştir. Fakat hükümeti aylardır süren eylemlerden yana çözüm bulamamış, halkın demokratik beklentilerini bir ereğe ulaştıramamıştır. Seçimlerde sürekli koalisyonlar olmakta bu da İsrail'in politik yaşantısında sorunlar yaratmaktadır. İstikrar sağlanamamaktadır.

Türkiye, bu noktada Atatürk'ten alacağı referansla örnek bir demokrasi kurabilirdi. 22 yıldır maalesef siyasal İslamcı AKP, demokrasiden uzaktır. Tabii bu sorun başta ana muhalefet partisi olan CHP olmak üzere muhalefet partilerinin yaratacağı yeni demokrasi hareketi ve modern karşı duruş ile yıkılmaya da mahkumdur. Bundan dolayıdır ki; yukarıda "özgürlükçü demokrasi" tanımını kullandık. CHP'de değişim istekleri vardır. Oysa bu değişim isteyenlerin, değişime yükledikleri anlam kişilerin değişmesi, makamdan kaynaklanan çıkarların değişik kişiler elinde toplanmasıdır. CHP'nin ihtiyacı ise Türkiye'de başkanlık demokrasisi anlayışının değişimini yahut dönüşümünü sağlayacak sağlam temelli bir felsefedir. Kemal Kılıçdaroğlu'nun gelecek kuşaklarca tarihde hatırlanmasını sağlayacak en doğru çaba bu yönde gösterdiği çalışmalar olacaktır.

Çağımız, demokrasi anlayışının evrilmeye yatkın olduğu bir çağdır. Bunu kendi faşist kalıplarına dökmek isteyenlerle demokrasiyi 2500 yıllık ataletten kurtarmak isteyenlerin çatışmasını kaçınılmaz olarak yaşayacak gibiyiz. Bu topraklar birçok yeniliğin ve devrimin adresi olmuştur. Örneğin “Güneşin İnsanları” fikri de burada İzmir'de Çiğli'de ortaya çıktı. Aristonikos, Roma'ya karşı isyan etmişti. O başarısızlığa uğrasa da coğrafyamızda demokrasi istenci asla son bulmayacaktır.